Teksto | Saluton, hodiaŭ ni estas ĉi tie kun Michele Gazzola, sekretario de Nitobe kaj e
sploristo pri lingva ekonomiko.
− Do Michele, kiu estas laŭ vi la nuna lingva situacio de la Eŭropa Unio.
− Do, se vi celas la lingvan reĝimon de la Eŭropaj instancoj, ni diru ke laŭ leĝe,
formale, ni havas post la eniro de Kroatio, ni havas en Eŭropo hodiaŭ 28
membroŝtatojn kaj 24 oficialajn kaj laborlingvojn. Tiu estas formale egalece,
en la pratiko foje tre ofte eĉ okazas ke la labordokumentoj haveblas nur unu
aŭ du lingvoj kaj se tiuj dokumentoj estas uzataj nur ene de la instancoj kiel
labordokumentoj ne multegravas, multe pli gravas la fakto, kiu laŭ mi estas
problemo, ke multaj dokumentoj kiuj celas la eksternan mondon, nome la
retpaĵojn ekzemple, la retpaĵojn pri agrikulturo haveblas nur tri lingvoj, la
retpaĵon pri kulturo kaj lingvoj haveblas nur en kvin lingvoj. Kaj tiu signifas ke
de fakto, laŭ la praktiko, foje okazas ke komuniko al la ekstera mondo, al la
civitanoj kaj tiel plu, al la enterprenoj ne okazas en la dudekkvar lingvoj, sed
en du, tri, kvar, maksimume kvin.
− Laŭ vi kiel tio rilatas al lingva demokratio?
− Do, la fakto estas ke Eŭropaj Instancoj, kiam ili komunikas al la ekstera
mondo, tre ofte celas la tutan loĝantaron. La leĝo, ni diru leĝoj, tamen
tiu ne estas bona vorto sed la eŭropa regularoj kaj la traktatoj estas fakte
tradukitaj en ĉiuj lingvoj, se tiu estas tre oficiala kaj ni diru formala komuniko,
do la enhavo estas tre formala leĝo aŭ traktato kaj tiel plu; sed poste estas
la praktikaj, ni diru, enhavoj, do ekzistas leĝo kiu estas unu, du paĝo longa
sed poste estas ĉiu kiu venas poste, do kiel oni konkreta aplikas la leĝon,
en la retpaĝon vi devas ekspliki, kion vi devas fari por respekti la leĝon, kiuj
ekzemploj vi povas sekvi kj tiel plu, kaj tiuj informoj ofte haveblas en ĉiuj
lingvoj. Kaj tiu signifas ke bona parto, eĉ la plejmulto de la Eŭropa loĝantaro
havas problemojn aŭ havus problemojn kompreni la komunikon, la enhavon
de la komuniko de la Eŭropa instancoj se la informoj ne haveblas en la oficialaj
lingvoj, rigardu ke la Eŭropaj civitanoj, la plej kreskuloj, almenaŭ, estas ankaŭ
impoŝtpagantoj ĉar la Eŭropa Unio funkcias dank´al la impoŝtoj ke la Eŭropaj
civitanoj pagas kaj tiu signifas ke ekzistas malegalecon inter la civitanoj, kelkaj
pagas kaj ricevas informojn, kelkajn pagas la impoŝtojn kaj kontraŭ tiu, ne
ricevas sufiĉe da informoj kiel la aliaj civitanoj.
− Kaj laŭ la vidpunkto de la lingva justeco, kiu estas la konkreta diskriminacio?
− Do, la diskriminacio okazas je du niveloj, unue estas se oni uzas subgrupon
de lingvoj, ni diru ekzemple la plej disvastigataj kiel la franca, la angla, la
germana, la itala kaj la hispana lingvo, ĉiu kvin lingvoj estas la plei parolataj
laŭ la nombro de la denaskaj parolantoj, se vi uzas ekzemple nur tri el tiuj ĉi
lingvoj, ni diru la anglan, la francan kaj la germanan, la plej multo de la Eŭropa
loĝantaro havu malfacilan aliron al la Eŭropaj dokumentoj, kaj estas je la unua
nivelo malegaleco mi diris, estas inter la landoj, do kompreneble estas landoj
keil preskaŭ la tuta loĝantato povas senproblemoj kompreni la dokumentojn
de la Eŭropa skribitaj aŭ produktitaj de la Eŭropa Unio en unu el tiu ĉi tri
lingvoj; se vi estas ekzemple austro, vi senproblemoj povas ĝenerale kompreni
la dokumentojn se vi haveblas en la germana, sed la alia, la plej multo de
aliaj membro-ŝtatoj de la Eŭropa Unio, la plej multo de la loĝantaro kiu ne
komprenas aŭ komprenas tre malbone unu el tiu ĉi tri lingvoj do je la unua
nivelo estas, oni kreas malegalecon inter la ŝtatoj; dua malegaleco, ene de la
ŝtatoj, do ekzemple ene de Pollando, ene de Ĉekio, ene de Portugalio, ni kreas
malegalecon ankaŭ nacinivele, ene de ŝtato mi diris ĉar kio ni observas, la
natuloj diras al mi, ke la homoj kiuj pli bone regas fremdajn lingvojn ĝenerale,
do kiu ne havus multe da problemoj kompreni tekstojn aŭ dokumentojn en
la angla, franca, kaj la germana, estas precise la homoj kiuj...malpli...pli kiuj
ĝenerale havas pli da rimedojn, plej altan nivelon de edukado, ili estas pli
junaj, kaj ili havas laboron. Tiu signifas ke se vi ne uzas la lingvojn, ni diru, kiam
Eŭropa Unio ne uzas la oficialajn lingvojn, ĉiujn oficialajn lingvojn, por paroli
aŭ skribi al la loĝantaro ekzemple pere de retaj, retpaĝoj, la homoj, la civitanoj
kiuj havas pli da problemoj estas tiuj kiuj estas malriĉaj, averaĝe ili pli malbone
konas la fremdajn lingvojn ol la riĉuloj, estas la homoj kiuj estas pli maljunaj
ĉar ili generale, averaĝe, scipovas la fremdajn lingvojn malpli bone ol la junuloj
kaj la homoj kiujn havas malaltan nivelo de edukado. Tiu ene de ĉiuj Eŭropaj
landoj. Kaj aldone, oni kreas ankaŭ diskriminacion inter la eŭropajn ŝtatojn, la
diskrimiancio inter la ŝtatoj kaj ene de la ŝtatoj.
− Kaj kiu laŭ vi povas esti iu politika solvo, iu politika progreso?
− La progreso ĝuste estas montri ke ne veras ke ĉiuj en Eŭropo scipovas tre
tre flue fremdajn lingvojn, tiu ne veras, estas malpli multo de la eŭropa
loĝantaro havas bonajn konojn de fremdaj lingvoj, ni subtenas la lernadon kaj
la instruadon de fremdaj lingvoj, tiu stas tre grava, sed ni bezonas ankoraŭ
multege da jaroj antaŭ ol alveni je la punkto tie ni ĉiuj parolos flue aŭ la
franca, aŭ la germana, aŭ la angla en la Eŭropo; intertempe mi pensas ke estas
tre grave ke ĉiuj homoj simple ne resignu kaj ili petu je la eŭropa instanco
kiu estas ilia instancoj, demokrate elektitaj, instancoj kiuj funkcias dank´al
nia mono ankaŭ, ke ili bonvolu donu al ni ĉiuj eŭropaj civitanoj la samajn
eblecojn, la samajn rajtojn, eldonu la dokumentojn en niaj lingvoj; kaj tiu estas
laŭ mi la grava afero de fari.
− Ĉu vi havas mesaĝon por la esperantistoj?
− Do mi pensas ke jes, estas ke la homoj kiuj interesiĝas pri la lingvo Esperanto
estas homoj kiuj estas apartaj sentemaj al tiuj problemoj, do ili konscias pri la
lingvoj problemoj generale, ili estas apartaj viglaj pri tiuj temoj kaj mi kredas
ke ili aktive devus kontribui defendi la rajtojn kaj la interesojn de la homoj kiuj
hodiaŭ estas eskluditaj de la komunikado kun la eŭropaj instancoj.
− Malantaŭ la mikrofono estis Michele Gazzola kiu estas sekretario de Nitobe
kaj esploristo pri lingva ekonomiko. Se vi havas demandojn al li, skribu al
info@muzaiko.info kaj ni kunigos vin kun li. Dankon pro la aŭskultado. (La tekston tajpis Alberto Vitale) |